Tradycje mojego regionu

Program własny z zakresu edukacji regionalnej:

„Tradycje mojego regionu”

Autor: lic. Anna Gruszeczka

I. Wstęp:

Edukacja regionalna wprowadza dziecko w żywy, prawdziwy świat, pełen przeżyć, emocji, piękna, doświadczeń i odkryć. To świat kolorów, zapachów i dźwięków. By ocalić od zapomnienia tradycje własnego regionu należy zaszczepić dzieciom ciekawość i chęć ich poznawania, a tym samym wzbudzić miłość i przywiązanie do miejsca, w którym mieszkają. Związek z własnym regionem jest sprawą bardzo istotną dla dziecka w ukształtowania poczucia własnej tożsamości. Lepsze zrozumienie i poznanie swoich korzeni wpływa na kształtowanie osobowości dziecka, otwartego na otaczającą je rzeczywistość. Edukacja regionalna wprowadza w tematykę dziejów regionu, najbliższego środowiska, rodziny. Uczy szacunku do dziedzictwa kulturowego czy osób starszych, a także kształtuje postawy patriotyczne.

Wiek  przedszkolny  to czas, kiedy dziecko w sposób naturalny jest nastawione na poznanie   tego, co je otacza. Rozpoczynając edukację regionalną  już w przedszkolu  pozwalamy dziecku   aktywnie w niej uczestniczyć i rozwijać własne  zainteresowania  kulturą  regionu.

Prezentując bogactwo i różnorodność kultury, której wiele elementów odeszło niestety  w zapomnienie, przywołujemy świat dawnych wierzeń, obyczajów, tradycji, zwyczajów, krajobrazu,  a  także  codziennej  pracy.  Dzięki temu ożywa zapisany w pamięci fascynujący świat przeszłości.

Autor programu: lic. Anna Gruszeczka

Uczestnicy programu: Dzieci z grupy III

Wiek uczestników: 5-6 latki

Miejsce realizacji: Przedszkole nr 30 w Bielsku-Białej

Termin realizacji: grudzień 2020 – czerwiec 2021

Częstotliwość zajęć: raz w miesiącu

II. Cele główne programu:

• Wprowadzanie dzieci w świat tradycji ludowych, obyczajów i kultury naszych przodków
• Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu
• Kształtowanie poczucia przynależności do społeczności lokalne
• Kształtowanie postaw wobec dziedzictwa regionu i kultywowanie lokalnych obyczajów

III. Cele szczegółowe programu:

Dziecko:

• zna tradycje domu rodzinnego i najbliższego środowiska
• wyzwala aktywność twórczą i pozytywną motywację zmierzającą do kultywowania tradycji
• wykazuje szacunek do dziedzictwa kulturowego i osób starszych
• ma poczucia tożsamości i przynależności regionalnej
• jest wrażliwy na piękno i niepowtarzalność miejsc w najbliższej okolicy
• zna wytwory sztuki i muzyki ludowej

IV. Metody i formy pracy

Metody:

• Podające: rozmowa, objaśnienia, opis
• Eksponujące: pokaz, obserwacja
• Problemowe: zadań stawianych do wykonania
• Praktyczne: samodzielnych doświadczeń

Formy:

• Indywidualna
• Grupowa
• Zbiorowa

 V. Tematyka zajęć:

1. Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe w moim regionie – grudzień 2020
2. Jak ubierali się moi pradziadkowie? - styczeń 2021
3. Moja Mała Ojczyzna – luty 2021
4. Tradycje i zwyczaje wielkanocne w moim regionie – marzec 2021
5. Jak bawili się moi dziadkowie? – kwiecień 2021
6. Muzyka ludowa mojego regionu – maj 2021

1.Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe w moim regionie.

Dzieci w ramach programu "Tradycje mojego regionu" poznawały tradycje i zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem. Poznawanie tradycji rozpoczęliśmy od ubrania choinki. Następnie razem poznawaliśmy takie zwyczaje jak: dzielenie się opłatkiem, śpiewanie kolęd, zwyczaje związane z potrawami podawanymi na stole wigilijnym, zastanawialiśmy się dlaczego pod obrus dajemy sianko oraz jakie znaczenie ma szopka czy puste miejsce przy stole. Dzieci dzieliły się swoimi rodzinnymi zwyczajami, dzięki temu mogliśmy dostrzec różnorodność zwyczajów i tradycji bożonarodzeniowych. Ważnym punktem naszych zajęć było dzielenie się opłatkiem oraz "wigilijka" podczas której mogliśmy poczęstować się przyniesionymi przez dzieci smakołykami. Każde dziecko zostało również obdarowane prezentem. Nasz dzień pełen wrażeń, zakończyliśmy wspólnym śpiewaniem kolęd.

2. Jak ubierali się nasi pradziadkowie?

Kolejnym tematem dotyczącym "Tradycji naszego regionu" było poznanie  strojów ludowych górali beskidzkich, czyli takich, które kilkadziesiąt lat temu były noszone w naszym regionie. Dzieci bardzo aktywnie uczestniczyły w zajęciach. Na początku słuchały i oglądały stroje górali żywieckich oraz śląskich, a następnie ich zadaniem było ubranie narysowanych postaci kobiety i mężczyzny w odpowiednie elementy stroju. Dzięki temu dzieci dowiedziały się, że ubieranie kiedyś wiązało się z dłuższym czasem niż obecnie. Dzieci poznały również różne ciekawostki dotyczące strojów ludowych, między innymi że kobiety nosiły nawet sześć spódnic, które w zimie służyły im jako ochrona przed zimnem, a także że stój odświętny różnił się od codziennego. Inną ciekawostką było to, że im strój był bogatszy w zdobienia lub pas męski był większym, tym zamożniejsza była osoba, która go nosiła.

Dzieci z zafascynowaniem słuchały tych opowieści, porównywały również współczesne ubrania z tymi ludowymi. 

3. Moja Mała Ojczyzna

Dzieci w ramach zajęć z edukacji regionalnej, poznawały uroki naszego miasta. Poznały zabytki, tradycje i historię miasta, a także otaczające nas okolice i góry. Swoją wiedzą podzieliły się, tworząc "Album naszej miejscowości".

4. Tradycje i zwyczaje związane z Wielkanocą

W piątek, poprzedzający Niedzielę Palmową, przedszkolaki robiły palmy wielkanocne. Wcześniej poznały zwyczaje i tradycje związane z robieniem palmy. Palmę tworzy się z długich prętów wierzbowych, wiklinowych i leszczynowych. Długie gałęzie obwija się w kilku miejscach witką wierzbową, a na czubku umieszcza się kolorowy bukiet. Bukiety robione są ze sztucznych kwiatów, bazi, bukszpanu i świerku, całość uzupełnia się kolorowymi wstążkami. W kulturze ludowej palma to symbol sił witalnych i corocznego odradzania się przyrody. Nasze palmy zostały zrobione z bazi i kwiaty zrobione z bibuły, które wcześniej przygotowały dzieci. Dzieci obejrzały prezentację pokazującą różne palmy, robione w różnych miejscach na południu Polski. Własnoręcznie zrobione palmy dzieci zabrały do domu i przyozdobiły nimi swoje domy.

5. Jak bawili się moi dziadkowie?

Ciekawym tematem dla dzieci, okazały się zabawy naszych babć i dziadków. Dzieci dowiedziały się czym 100 lat temu bawili się ich rówieśnicy, jakimi zabawkami, czy jakie zabawy były wtedy popularne. Szczególne zainteresowanie zdobyły zabawki drewniane, które zachwyciły nasze przedszkolaki. Okazało się że każdy z nich, chciałby samodzielnie wystrugać taką zabawkę. Następnie, dzieci zastanawiały się co mogłyby zrobić do zabawy jeśli otrzymałyby dwa patyki i sznurek - pomysłów było wiele - huśtawki, wędki, proce, skakanki itp. 

6. Muzyka ludowa mojego regionu

Ostatni temat realizowany w ramach programu "Tradycje mojego regionu" to "Muzyka ludowa mojego regionu". Podczas zajęć dzieci dowiedziały się jak wyglądają tradycyjne instrumenty beskidzkich górali: trombity, dudy żywieckie, heligonki, zbyrcoki, rogi pasterskie czy basy. Dzieci słuchały ich brzmienia, poznały ich zewnętrzną budowę, historię czy zastosowanie. Dowiedziały się, że trombity to takie dawne telefony komórkowe, które kiedyś pozwalały na komunikację między oddalonymi od siebie w górach pastwiskami. Słuchały nagrań tradycyjnych kapel góralskich, a także dowiedziały się jaką rolę pełniła muzyka w beskidzkich wsiach.